Y%S chj¾Okmqr fldaÜfÜ Y%S l,HdKS idu.%sO¾u uyd ix>iNdfõ
l,HdKS ldrl ix>iNsl iajdókaøhka jykafia,d

w;s.re b;a;Emdk Oïud,xldr uydkdhl udysñmdKka jykafia


niakdysr m<df;a l¿;r osia;%slalfha b;a;Emdk kï iqkaor .ï mshfiys úiQ .,;rf.a fodka fÊñia wmamqydñ iy ó.ym,f.a ,hsiydñ hk foudmshkaf.a orejka kj fokdf.ka mjqf,a nd,hd j 1935'10'14 osk wm l:dkdhlhdfKda 1950 fmnrjdß 25 osk os.fka isß Oïuls;a;s mqrdK úydria:dkfhaoS .relghq;= l<,af.dv Oïuisß kdysñmdKka jykafiaf.a iy .relghq;= ;,j;=f.dv Oïudf,dal kdyssñmdKkaf.a o wdpdhH_Fjfhka w;smQcH lsre<mfka Y%S úu, uydkdysñmdKka jykafiaf.a WmdOHdhFjfhka W;=ï m%jDcHd N+ñhg we;=<;a jQy' 1960 cQks 21 osk fldaÜfÜ rdcuyd úydria: ux., WfmdaI:d.drfhaoS wêYS, ixLHd; W;=ï Wmiïmodjg m;ajQy'

mE,shf.dv úoHd,xldr msßfj‚ka yd urodk Y%S ,xld úoHd,fhka Ou_ úkh Yío Ydia;% yodrd m%dÖk wjidkh olajd bf.k wjidkh 1963 oS úoHd,xldr úYaj úoHd,h u.ska f.!rj Ydia;%fúoS Wmdêh;a le<‚h mYapd;a Wmdê wdh;kfhka o¾Ykm;s yd o¾Yk úYdro ^wdpd¾h& Wmdêh;a ,enQy'

fydrK úoHdr;ak úoHdmSGfhys wdpd¾hjrfhl= f,i jirl ld,hla o mkaksmsáh úoHd,xldr msßfjk wdrïNfha isg jir 24 la wdpd¾hjrfhl= f,i;a jir yhla mßfjkdêm;s f,i;a" wOHdmk fiajhl ksr; jQy'

1978 oS fldaÜfÜ Y%S l,Hd‚ idu.%sO¾u uyd ix> iNdjg .,af.dv úydr md¾Yajfha ldrl iNslfhl= f,i m;a jQ b;a;Emdk Oïud,xldr udysñmdfKda fojk jrg o tu md¾Yajfhka u 1983'04'30 osk l,HdKs ldrl iNsl Oqrhg yd úksYaph ldrl iNsl Oqrhgo m;ajQy' 1984'06'26 osk r;au,dk úydr md¾Yajfhka l¾ujd.dpd¾h Oqrhg m;ajQ w;r 1987'03'17 osk Wmf,aLldêldß Oqrhg;a 1997'09'06 osk jevn,k m%Odkf,aLldêldß Oqrhg;a 1998'07'26 osk iSkdÈ isõ fldar<fha m%Odk ix>kdhl Oqrhg;a m;ajQy' 2000 wfm%a,a 22 osk ix> iNdfõ W;=ï wkqkdhl moúhg iudkÉPkaofhka m;ajQ w;r 2003 ud¾;= 28 osk oCIsK úydr md¾Yajfha WmdOHdh Oqrhgo m%Odk f,aLldêldß Oqrhg m;ajQ w;r 2009'03'21 osk jevn,k uydkdhl Oqrhgo m;ajQy' w;smQcH w.a.uyd mKaä; fn,a,k Y%S [dKúu, uydkdhl udysñmdKka jykafiaf.a wmj;a ùfuka mqrmamdvq jQ w;sW;=ï uydkdhl moúhg 2014'10'18 osk m;ajQy'

Ydia;%Sh .%ka: lsysmhla" wgúis kula meúos W;=ukaf.a pß; l:d meúos ñKs myka f,i o ,shd m< l< wm uydkdysñmdKka jykafia mqj;am;a ,sms" Ydia;%Sh ,sms" ixialrK .%ka: yd O¾u .%ka: /ilao ,shd m< l< w;r m%isoaO O¾u foaYlhdKka jykafia kul fukau Ydiksl ish¨u úkh l¾u .re f,i isÿ lsÍfï uy;a f.!rjhla ,nd we;'

fldÜgdfõ mqrdK uyd úydrh" me,ekaj;a; os.k isß Oïuls;a;s ux.,drduh" relauf,a O¾uúchdf,dal úydrh yd weußldfõ f,dia wekac,Siays ffu;%S úydrfhao wdêm;H Wiq,k Y%S uyd úydr jxYd,xldr úu,lS¾;s Y%S O¾udf,dal w;smQcH wdpd¾h b;a;Emdk Oïud,xldr uydkdhk udysñmdKka jykafia wm ix> iNdjg m%oSmia:ïNhla jk w;r iuia: fn!oaO f,dalhdf.au buy;a f.!rjhg md;%j isák uydf;rkuls'

w;s.re foÈhj, ;s,lisß wkqkdysñmdKka jykafia


O¾ulS¾;s Y%S m[a[djdi fnka;r úydr md¾Yajfha m%Odk ix>kdhl w;smQcH foÈhj, ;s,lisß wkqysñmdKka jykafia l¿;r" foÈhj, § Wm; ,enqfõ 1948'06'18 Èk h' foÈhj, iqoYkdrdu O¾udrdu msßfjka úydria:dkfha § 1964'07'13 Èk l¿;r f;dguqfKa m%Odk ix>kdhl ioaO¾ulS¾;s Y%S u;=.u m[a[djdi kdysñmdKka jykafiaf.a YsIHjrfhl= f,i meúÈ ìug m;aj Wkajykafiaf.a u wdpd¾h;ajfhka 1968'06'28 Èk fldaÜfÜ isßux., WfmdaI:d.drfha § Wmiïmodjg m;a jQ foÈhj, ;s,lisß kdysñmdKka jykafia rg fjkqfjka wñ, fufyjrla bgqlrk kdysñmdKka jykafia kuls'

f.!rj Ydia;%fõ § Wmdêh;a" Ydia;%m;s Wmdêh;a" mYapd;a wOHdmk ämaf,daud Wmdêh;a iys; foÈhj, kdysñmdKka jykafia mßfõKdpd¾hjrfhl=" mßfõKdêm;sjrfhl= yd miaÿkarg cd;sl wOHdmk úoHdmSGfha fcHIaG lÒldpd¾hjrfhl= f,i o lghq;= lr we;'

oyïmdi,a fËa;%fha Wkak;sh fjkqfjka kdysñmdKka jykafiaf.ka ,efnk wkqn,h o buy;a h' l¿;r YdikdrlaIl uKav,fha iNdm;s moúh o l¿;r Èid YdikdrlaIl uKav,fha Wm f,alï moúh o" ork Wkajykafia fn!oaO lghq;= fomd¾;fïka;=j u.ska fufyhjkq ,nk oyïmdi,a ixj¾Ok WmfoaYk jHdmD;sfha §mjHdma; foaYlhka jykafia kula o fj;s'

cdj;a; iyk jeäysá ksjdifha wOHË Oqrh o tfia u úydria:dkh flaJø lr.ksñka l%shd;aul jk fndfyda iñ;s iud.ïj, wkqYdil;ajh o orñka kdysñmdKka jykafia bgqlrk idudðl fufyjr m%YxikSh h'

wm ix> iNdfõ lujd.dpd¾hjrhka jykafia flfkl= f,i m;a j ix> iNdfõ Wkak;sh fjkqfjka buy;a fiajhla l< foÈhj, kdysñfhda tys fcHIaG lujd.dpd¾h jykafia kula o jQy' tfia u úksYaph ldrl iNdfõ È.=l,la f,alï Oqrh o Wkajykafia fynjQy'

foÈhj, Y%S iqo¾Ykdrdu O¾udrdu msßfjka úydrh" l¿;r W;=r úf,af.dv Y%S mqIamdrduh" mhd., fldiaj;a; Y%S úchdrduh hk úydr;%fhys wêm;s;ajh orñka Wkajykafia isÿlrk Ydiksl fufyjr o iqúfYaIS h' fnka;r md¾Yajfha WmdOdHdh w;smQcH fn,a,k [dKúu, uydkdysñhkaf.ka mqrmamdvq jQ tu WmdOHdh OQrhg m;ajQy'

w;s.re fn,a,kaú, úu,r;k wkqkdysñmdKka jykafiaf.a wmj;aùfuka mqrmamdvq jQ wkqkdhl moúhg 2018 j¾Ifha § w;smQcH foÈhj, ;s,lisß wkqkdñfhda m;ajQy'

w;s.re fldgmsáfha rdyq, wkqkdysñmdKka jykafia


l¿;r Èia;%slalfha fírej, ue;sjrK fldÜGdifha o¾.dk.rh fldgmsáh kï .%dujrfhys mrf,daiem;a i;a.=Kj;a pd¾,sia ùrfialr msh;=ukaf.a yd iqÔj;aj isák we,amsfkdakd ùrfialr ud;djf.a mq;arejkla f,i 1961 cQ,s ui 10 Èk ifydaor ifydaoßhka mia fofkl= w;r isõjekakd f,i fldgmsáfha rdyq, udysñfhda ckau,dNh l<y'

.fï mdif,ka uQ,sl wOHdmkh ,nd jir 13 msfr;au fldgmsáh Y%S iqO¾udrdu úydiaa:dkfha§ meúÈ ìug m;ajQfha fldaÜfÜ Y%S l,HdKS idu.%SOu_ uyd ix> iNdfõ W;=ï uydkdhl moúhla fynjQ w;s.re fud,a,sf.dv YS% wßhjxY uydkdysñhkaf.a WmdOHdh;ajfhka iy mKaä; .re nÿr,sfha r;kidr kdysñhkaf.a iy rdclSh mKaä; .re u.=f¾ [dKsiair udysñhkaf.a wdpd¾h;ajfhka 1975 ckjdß ui 03 jk Èk§h'

iq¿ld,hla u;=.u j,f.or Y%S ksjdi msßfjfkys uQ,sl wOHdmkh yÞrd 1975 j¾Ifha§u jdoaÿj ;,amsáh fndaê rdcuyd úydria:dkhg jevujd fud,a,sf.dv m%jpfkdaoh msßfjkg we;=<;a jQy' 1981 cqks ui 09 Èk fldaÜfÜ rdcuyd úydria: isßux., Wfmdai:d.drfha§ w;smQcH rdclSh mKaä; ,nq.u Y%S ,xldkJo uykdysñhkaf.a iy rdclSh mKaä; u.=f¾ [dKsiair udysñhkaf.a wdpd¾h;ajfhka WmiïmÞ N+ñhgm;a fldgmsáfha rdyq, ysñfhda 1981 j¾Ifha fmardfoKsh Y%S ,xld úYajúoHd,hg we;=<;aj f.!rj Ydia;%fõ§ Wmdêh yÞrd 1986 j¾Ifha§ úYajúoHd,fhka iuq.ekSug;a fmr md,s yd fn!oaO wOHdhk wxYfha ndysr lÓldpd¾hjrfhl= f,i m;ajQy' wk;=rej fmardfoKsh úYajúoHd,fhka Ydia;%m;s Wmdêh;a tu úYajúoHd,fhka yd tx,ka;fha ,kavka úYajúoHd,fha lrk ,o m¾fhaIK weiqßka wdpd¾h Wmdêh;a ,enQy'

1988 j¾Ifha isg 1991 j¾Ih olajd reyqK úYajúoHd,fha md,s yd fn!oaO wOHhk wxYfha lÓldpd¾h Oqrh fynjQy' 1991 j¾Ifha kej;;a fmardfoKsh úYajúoHd,fha md,s yd fn!oaO wOHhk wxYfha lÓldpd¾h Oqrhg m;a rdyq, udysñfhda 1995 j¾Ifha isg fÊHIaG lÓldpd¾h Oqrhg;a" 1999 j¾Ifha isg tu wOHhk wxYfha wxYdêm;sjrhd f,i;a lghq;= l<y' 2010 j¾Ifha isg tysu uydpd¾hjrhd f,i lghq;= lrk Wkajykafia Bg wu;rj ±kg le<Ksh úYajúoHd,fha md,s yd fn!oaO mYapd;a Wmdê wdh;kfha wOHCIjrhd f,i o lghq;= lr;s'

O¾u úkh ms<sn| yi, ±kqula we;s" ksy`v fiajhl fhfok" ck m%idohg m;a uydh;sjrfhlajk Wkajykafia foaYShj yd úfoaYShj O¾u Ydia;%Sh fiajhl ksr;j isák .%J: rdYshl l;=jrfhla o fj;s'

b;d l=vd úydria:dkhlaj mej;s jdoaÿj ;,amsáh fndaê rdcuyd úydria:dkh ÈhqKqjg m;al< Wkajykafia fud,a,sf.dv m%jpfkdaoh msßfjfkys ksfhdacH mßfõKdêm;s Ydia;%m;s ksldf¾ [dK;s,l ysñ ku we;=¿ YsIH mq;%hka jykafia,d miakulf.a wdpd¾hjrhdo fj;s' o¾.dk.rh fldgmsáh iqO¾udrduh" nÿr,sh l=reÿ.iaudkdk jd¨ldrduh" msá., u;a;l Y%S fndaê ksf.%daOdrduh hk úydrhkays kS;Hkql+< wdêm;H fynjQ Wkajykafia jir lsysmhlg fmr tu úydria:dkhkays wdêm;H .d¿ fldar<fha m%Odk ix> kdhl .re wkaÿf.dv mq[a[dkJo kdysñhka we;=¿ NsCIQka jykafia,dg mjrd tu ia:dkj,ska ksoyia jQy' 1998 jif¾ fldaÜfÜ ix> iNdfõ úkh úNd.hg fmkSisg iu;a jQ Wkajykafia lu_jd.dpd¾h Oqrhg;a" wk;=rej 2006 jif¾ WmiïmÞ f,aLldêldÍ ;k;=rg;a m;aj 2011 jif¾ Wmf,aLldêldÍ ;k;=rg;a m;ajQy' 2013 jif¾ m%Odk f,aLldêldÍ ;k;=rg m;a Wkajykafia fï olajd tu ;k;=f¾ lghq;= isÿlr;s' ±kg mkia y;rjk úfha miqjk Wkajykafia iHdfudamd,s jxYsl uydksldfha fldaÜfÜ Y%S l,HdKs idu.%SOu_ uyd ix> iNdfõ W;=ï wkqkdhl Oqrhg 2014 foieïn¾ ui 05 Èk m;ajQy'